(HTV) - Các nhà khoa học sử dụng Kính viễn vọng Không gian James Webb của NASA có một khám phá giúp tiết lộ cách thức các hành tinh sinh ra.
Khi quan sát hơi nước trong các đĩa tiền hành tinh, James Webb đã xác nhận một quá trình vật lý nơi các chất rắn phủ băng từ vùng bên ngoài của đĩa đi vào vùng hành tinh đá, hậu thuẫn cho một lý thuyết về hình thành hành tinh được giới khoa học tin tưởng bấy lâu nay.
Đĩa tiền hành tinh là một đĩa chứa khí đặc quay xung quanh một ngôi sao trẻ. Các lý thuyết từ lâu đề xuất rằng những viên sỏi băng có kích thước từ nhiều cm đến khoảng một mét hình thành ở vùng lạnh, bên ngoài của đĩa tiền hành tinh, là hạt giống cơ bản của sự hình thành hành tinh. Ma sát trong đĩa khí lấy đi năng lượng quỹ đạo của các viên sỏi, và khiến chúng di chuyển vào vùng bên trong của đĩa về phía ngôi sao.
Khi tụ tập bên trong, những viên sỏi băng được cho là bắt đầu va đập và dính vào nhau, từ từ hình thành các vật thể ngày càng lớn hơn cho đến khi chúng trở thành các tiền hành tinh. Từ đó, lực hấp dẫn mạnh hơn nhiều của các tiền hành tinh này cho phép chúng "quét" các viên sỏi với tốc độ nhanh hơn, đẩy nhanh sự phát triển. Đó là lý thuyết lâu đời về sự hình thành hành tinh.
Một vài điển hình về đĩa tiền hành tinh đang được nghiên cứu. Nguồn ảnh: NASA
Một dự đoán cơ bản của lý thuyết là khi những viên sỏi băng đi vào vùng ấm hơn, băng qua một ranh giới gọi là “đường tuyết” - nơi băng chuyển sang dạng hơi - chúng sẽ giải phóng một lượng lớn hơi nước lạnh. Đây chính xác là những gì kính viễn vọng James Webb quan sát được.
Khi quan sát 4 đĩa khí, 2 nhỏ, 2 lớn, kính viễn vọng phát hiện hơi nước trong 2 đĩa khí bụi nhỏ, xoay quanh các ngôi sao trẻ chỉ mới 2 triệu đến 3 triệu năm tuổi - cực kỳ trẻ trong phạm vi dòng thời gian của vũ trụ chúng ta. Các đĩa này nằm ở Đám mây phân tử Taurus, nằm giữa các chòm sao Kim Ngưu và Ngự Phu, cách Trái đất khoảng 430 năm ánh sáng.
Tranh vẽ mô tả các đĩa khí lớn và nhỏ mà James Webb tiến hành quan sát. Nguồn ảnh: NASA
Giới nghiên cứu chỉ ra rằng sự bồi tụ sỏi được cho là đã xảy ra cách đây 4,5 tỷ năm trong hệ mặt trời của chúng ta. Nghĩa là các quan sát của James Webb sẽ không chỉ cho ta biết về cách các ngoại hành tinh hình thành, mà còn cả thông tin về cách Trái đất đã được sinh ra như thế nào.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9