Trong bối cảnh hiện nay, phát triển NNCNC không chỉ là đòi hỏi bức thiết từ sản xuất, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp nền nông nghiệp phát triển bền vững.
Rau trồng tại khu nông nghiệp công nghệ cao TP.HCM
Từ đi đầu ứng dụng công nghệ cao
TP.Hồ Chí Minh là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước triển khai ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, từ năm 2005, Thành phố đã hình thành khu nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) và thành lập Ban Quản lý khu NNCNC nhằm tạo bước đột phá về ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, đưa nền nông nghiệp của thành phố phát triển một cách hiệu quả.
Toàn thành phố hiện có diện tích đất nông nghiệp gần 114 nghìn ha, trong đó, đất sản xuất nông nghiệp khoảng 66.000 ha; đất lâm nghiệp 35.684 ha; đất nuôi trồng thủy sản 10.798 ha. Hơn 25 nghìn hộ đang sản xuất nông nghiệp với trình độ lao động ngày càng được nâng cao, tỷ lệ lao động nông nghiệp được đào tạo là hơn 70%... đã góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng nông - lâm - ngư nghiệp của thành phố lên mức khá cao.
Các doanh nghiệp đã bắt đầu đầu tư, chú trọng vào phát triển trong lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp
Theo đánh giá của cơ quan chức năng, trong số các địa phương có khu NNCNC, TP.Hồ Chí Minh được đánh giá là đảm bảo được tính đồng bộ liên hoàn từ khâu nghiên cứu đến sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
Các mô hình sản xuất NNCNC thường do một doanh nghiệp đầu tư, quy mô tùy theo khả năng vốn. Theo số liệu của Ban Quản lý Khu NNCNC TP.Hồ Chí Minh, hiện có gần 20 doanh nghiệp đăng ký đầu tư tại đây. Những năm qua, các doanh nghiệp đã ứng dụng thành công và cho ra đời khá nhiều mặt hàng nông sản được thị trường đón nhận.
Các thành tựu về công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, tự động hóa đã và đang được nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao trong sản xuất đem lại hiệu quả kinh tế cao. Nông nghiệp Thành phố đã được xác định là nông nghiệp đô thị ứng dụng CNC. Điều này đã được thể hiện qua tỷ lệ có ứng dụng CNC trong nông nghiệp tăng cao trong giai đoạn 2015-2020. Cụ thể, nếu như năm 2010, tỷ lệ này khoảng 10%, đến năm 2016 là 35,8%, năm 2018 là 38,2% và sẽ tiếp tục gia tăng trong những năm tiếp theo. Việc ứng dụng CNC vào sản xuất là yếu tố quan trọng góp phần đưa giá trị sản xuất nông nghiệp của thành phố tăng bình quân trên 6%/năm.
Giải pháp Nông nghiệp thông minh Nextfarm được giới thiệu tại Hội thảo khoa học “Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao vùng Đông Tây Nam Bộ"
Không quá khó để nhận thấy CNC đang là giải pháp tối ưu nhất để đổi mới ngành nông nghiệp thành phố, kịp thời thích ứng với tình hình kinh tế thị trường còn bấp bênh như hiện nay. Những kết quả gặt hái ban đầu minh chứng cho khả năng xoay chuyển và dần ổn định sản xuất đối với nông dân cũng như doanh nghiệp trong tương lai gần. Nói cách khác, công nghệ cao không chỉ đem lại lực đẩy mà còn được xem là giải pháp hiệu quả để ngành nông nghiệp TP.Hồ Chí Minh có thể vững vàng trước biến động về giá cả và xu hướng hội nhập hiện nay.
Đến phát triển du lịch nông nghiệp
Gần 66 nghìn ha diện tích đất sản xuất nông nghiệp hiện nay của TP.Hồ Chí Minh chủ yếu được phân bố tại năm huyện ngoại thành là Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, Nhà Bè và Cần Giờ. Với lợi thế là trung tâm kinh tế, nơi có tiềm lực khoa học - công nghệ phát triển mạnh, thành phố xác định sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng nông nghiệp đô thị, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học kết hợp du lịch sinh thái, dịch vụ. Hoa, cây kiểng, các mô hình NNCNC… là một trong những sản phẩm chủ lực của nông nghiệp thành phố. Đây cũng chính là điều kiện thuận lợi để ngành du lịch thành phố xây dựng, phát triển loại hình du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp nhằm thu hút du khách tham quan.
Các đoàn học sinh, sinh viên rất hào hứng khi đến tham quan tại Khu NNCNC TP.HCM
Cùng với xu thế “đổi mới, đa dạng và độc đáo” các sản phẩm du lịch nói chung, sản phẩm du lịch nông nghiệp và NNCNC nói riêng cũng đang định hình là những sản phẩm đặc thù tham gia vào hoạt động du lịch. Đây được xem là loại hình du lịch còn nhiều tiềm năng khai thác ở thành phố và đang góp phần thu hút khách tham quan trong và ngoài nước, tăng doanh thu, lợi nhuận cho ngành du lịch. Đồng thời, du lịch nông nghiệp còn là giải pháp để rút ngắn khoảng cách phát triển giữa vùng nông thôn và đô thị, kéo giãn khách du lịch vốn thường tập trung ở trung tâm thành phố, tạo sự phát triển bền vững cho ngành du lịch.
Trong những năm gần đây, thành phố đã đón hơn 100 nghìn lượt khách đến với sản phẩm du lịch NNCNC như: chương trình một ngày làm nông dân, chương trình trồng và thu hoạch rau nấm, trồng và chăm sóc lan, thu hoạch nấm, làm bánh tráng, một ngày làm diêm dân... Đặc biệt, tại Khu NNCNC, các hoạt động tham quan và tham gia, trải nghiệm NNCNC dành cho du khách, các đối tượng sinh viên, học sinh được duy trì với số lượng tăng dần qua từng năm. Từ năm 2014 đến nay, Khu NNCNC đón hơn 70 nghìn khách tham quan, nghiên cứu, học tập, trải nghiệm. Riêng năm 2018, lượng khách tham quan đạt gần 20 nghìn người, tăng 30% so với năm 2017.
Nhiều trang trại rau sạch trở thành điểm tham quan được nhiều du khách ưa thích
Tuy nhiên, phát triển sản phẩm du lịch trong thời gian qua tại thành phố chỉ là tự phát của các đơn vị và các nhà vườn cho nên chưa tạo ra sự hấp dẫn cho khách du lịch. Theo đánh giá của khách du lịch về thực trạng hoạt động tham quan tại Khu NNCNC và các vùng nông thôn thành phố cho thấy, du lịch nông nghiệp vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, sản phẩm du lịch nông nghiệp chưa hoàn thiện, chưa phong phú, đa dạng; cơ sở vật chất chưa bảo đảm phục vụ và chưa tương thích với tính chất hoạt động tham quan, du lịch. Ngoài ra, công tác tổ chức, quản lý và đội ngũ hướng dẫn viên chưa chuyên nghiệp, nhất là hoạt động kết nối, quảng bá, xúc tiến du lịch chưa được quan tâm thực hiện, chưa có sự chủ động trong hoạt động tổ chức du lịch nông nghiệp.
Để duy trì và phát triển khách du lịch đến với vùng nông nghiệp, UBND thành phố vừa có văn bản chỉ đạo ngành du lịch, các sở, ngành liên quan và năm huyện ngoại thành thực hiện các giải pháp để phát triển du lịch nông thôn, nông nghiệp, tạo thêm sản phẩm, dịch vụ du lịch cho thành phố. Theo đó, năm huyện ngoại thành là Hóc Môn, Củ Chi, Bình Chánh, Nhà Bè, Cần Giờ cần ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất phụ trợ để thu hút khách du lịch, kéo dài thời gian lưu trú, tăng mức chi tiêu và khả năng quay trở lại của khách.
Thành phố cũng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho hoạt động du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với đào tạo nghề cho lao động nông thôn; tăng cường kết nối với các công ty lữ hành. Các sở, ngành liên quan sẽ hỗ trợ năm huyện phát triển các làng văn hóa du lịch đặc trưng của từng huyện để tạo nên điểm đến hấp dẫn và giới thiệu bản sắc văn hóa gắn với đặc trưng của từng địa phương; xây dựng chính sách khuyến khích, hỗ trợ hộ dân làm du lịch ở nông thôn được tiếp cận nguồn vốn vay để đầu tư phát triển du lịch.
Văn Nguyễn