"Thiên nga đen" (Black Swan) của đạo diễn Darren Aronofsky và diễn viên Natalie Portman, không chỉ mang đến một vở diễn Hồ Thiên Nga hoàn hảo, mà còn phô bày tấn bi kịch của bộ môn nghệ thuật khắc nghiệt này.
Poster có phần "đen tối" của "Thiên nga đen"
Vẻ đẹp hoàn mỹ nhưng đau đớn của Thiên nga đen
Trong cuộc đời của bất kỳ nữ vũ công ballet nào, ai cũng từng mơ ước được hóa thân thành "Thiên nga trắng" trong vở nhạc kịch kinh điển Hồ thiên nga của nhà soạn nhạc Pyotr Tchaikovsky.
Nếu như vở kịch Hồ thiên nga thắp sáng hình ảnh Thiên nga trắng trong sáng, thánh thiện với cái chết bi đát vì tình yêu bị phản bội, thì trong phim điện ảnh độc lập Thiên nga đen (Black Swan 2010) của đạo diễn Darren Aronofsky, nhân vật chính lại bị giết chết bởi chính cái tôi đen tối, tiêu cực, xấu xa xuất phát từ chính vô thức tâm hồn của cô. Đây cũng là tác phẩm điện ảnh đầu tiên của Aronofsky khai thác đề tài tâm lý học.
Đối với một vũ công ballet, để có được một vai diễn để đời trên sân khấu, họ đã phải chịu đau đớn về mặt thể xác, tuổi thơ bị đánh mất cho đến chuyện tình cảm, gia đình, bạn bè. Nhân vật chính - vũ công Nina Sayers (Natalie Portman) cũng không ngoại lệ. Cô luôn tìm kiếm sự hoàn hảo trong từng điệu nhảy cho vở diễn Hồ thiên nga.
Nina Sayers khổ luyện cho vở kịch Hồ thiên nga
Và cơ hội đã mở ra với Nina, khi mùa diễn mới sắp bắt đầu, vị giám đốc nghệ thuật Thomas Leroy (Vincent Cassel) muốn làm mới hình ảnh cho nhà hát, bằng việc thay thế vai chính của vũ công kỳ cựu Beth (Winona Ryder).
Vũ công nữ được lựa chọn phải có khả năng thể hiện được cả hai hình ảnh với hai nhân cách đối lập - Thiên nga trắng mong manh, thánh thiện và Thiên nga đen cám dỗ, xảo quyệt. Nina là lựa chọn hoàn hảo cho Thiên nga trắng, nhưng giám đốc nhà hát lại tỏ ra phân vân khi cô chưa lột tả được hình ảnh tăm tối của Thiên nga đen. Cùng lúc đó, Lily (Mila Kunis) - một vũ công trẻ tới từ San Francisco và có lối sống đầy phóng túng, hoang dã - xuất hiện.
Lily có những tố chất mà Nina thiếu sót
Tình bạn ban đầu giữa hai cô gái trẻ bắt đầu nhuốm màu sắc toan tính, tranh đấu. Một cuộc cạnh tranh ngầm bắt đầu diễn ra giữa Nina và Lily. Ở Nina có sự chuyên nghiệp, cẩn trọng và chính xác trong từng động tác, thêm vào đó là vẻ đẹp trong sáng, ngây thơ. Nhưng cô chưa có được sự trải nghiệm, sự nóng bỏng, phiêu linh như Lily. Nina cảm thấy bất an và bắt đầu gặp hàng loạt ảo giác kỳ lạ.
Dường như Lily đang cố gắng đánh cắp vai diễn của cô, bất chấp mọi thủ đoạn. Những nỗi sợ hãi dần xâm chiếm tâm hồn Nina, tạo nên các mối xung đột dữ dội trong suy nghĩ của cô gái trẻ. Nina hoang mang và không còn nhận ra đối thủ thực sự của mình là ai. Từ đây, những bí mật trong cuộc đời cô được hé lộ.
Một vở kịch tâm lí độc nhất vô nhị
Giống như nhiều tác phẩm điện ảnh có nội dung về sự nghiệp của một diễn viên - ca sĩ - vũ công - vận động viên thể thao, Thiên nga đen cũng khai thác những chi tiết quen thuộc như sự cạnh tranh, lòng đố kị, những vấn đề phía sau hậu trường và sự vươn lên đỉnh cao nghệ thuật.
Thế nhưng điều mà Darren Aronofsky khiến Thiên nga đen trở nên độc nhất vô nhị chính là việc ông gieo vào đầu khán giả trò chơi tâm lí đầy phức tạp, xen lẫn giữa thực tại và điều kì quái, siêu thực.
Ông đã tạo cho bộ phim một sắc màu u ám, tăm tối ngay từ những cảnh đầu tiên. Thuộc thể loại tâm lý, rùng rợn nên Thiên nga đen không thiếu đi những cảnh quay giật gân, gây sốc như vết xước rỉ máu trên ngón tay, nhân vật bất thình lình xuất hiện trước ống kính, những vết cào cấu trên cơ thể... Nhưng tất cả những cảnh quay này không hề thừa thãi hay câu khách rẻ tiền mà trái lại, chúng đều ẩn chứa một lí do, một ý nghĩa ẩn dụ riêng, đồng thời tạo được không khí tốt cho tác phẩm.
Tâm lí của Nina chuyển biến trong từng thước phim
Kịch bản của Thiên nga đen cũng tuân theo cấu trúc ba hồi kinh điển của Hollywood. Nhịp phim được đưa đẩy lên với cấp độ tăng dần, cuộc đấu tranh tâm lý bên trong con người Nina mỗi lúc một dữ dội và những nút thắt được mở ra ở cuối phim.
Natalie Portman - Tưởng mình đã chết khi đóng Thiên nga đen
Cách đây gần hai thập kỉ, khi Natalie Portman lần đầu tiên xuất hiện trên màn ảnh rộng với vai cô bé Mathilda trong bộ phim Léon, nhiều người đã tin chắc vào một tài năng mới sẽ tỏa sáng trong tương lai. Và quả thực, theo từng năm tháng, Natalie Portman đã chứng tỏ khả năng diễn xuất của mình qua hàng loạt vai “khó nhằn” như Alice trong Closer, Evey trong Chiến binh tự do (V for Vendetta), hay Grace trong Tình anh em (Brothers). Với những gì cô thể hiện trong Thiên nga đen, khán giả cũng chẳng mấy ngạc nhiên khi Natalie Portman đoạt giải Oscar nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.
Vai diễn trong "Thiên nga đen" giúp Portman đoạt giải Oscar đầu tiên trong sự nghiệp
Đây là vai diễn rất khó khi có tới hai nhân vật cùng tồn tại song song trong con người Nina. Ban đầu, Nina là một cô gái thánh thiện, trong sáng, là nàng công chúa mong manh được lưu giữ trong chiếc lồng kính, không chút vẩn đục bởi cuộc sống xã hội bên ngoài. Tuy nhiên, qua bao thay đổi, mặt tối trong tâm hồn của Nina đã dần bộc lộ và thâm nhập đi khắp con người cô. Chỉ như vậy thì Nina mới làm được Thiên nga đen, mới khiến vai diễn của mình trở nên hoàn hảo.
Diễn xuất của Natalie là điểm sáng nhất của Thiên nga đen cho nên các nhân vật, tuyến chuyện khác dường như chỉ góp phần làm tôn lên nhân vật của cô.
Năm 2011, khi bước lên bục vinh quang nhận giải Quả Cầu Vàng danh giá cho hạng mục "Nữ diễn viên chính xuất sắc thể loại phim tâm lý", Natalie Portman bồi hồi nhớ lại quãng thời gian cực khổ khi cống hiến hết mình cho vai nữ vũ công ballet Nina Sayers. Suốt một năm, cô phải thức dậy từ 5 giờ sáng và tập múa ballet 8 tiếng mỗi ngày. Trong quá trình quay, Natalie còn bị trật một sương xườn.
Nina là vai diễn được đo ni đóng giày cho Portman từ 10 năm trước
Portman chia sẻ về vai diễn: "Lần đầu tiên tôi hiểu rằng, để nhân vật trở nên hoàn hảo bao nhiêu, bạn phải hi sinh thể xác bấy nhiêu. Thậm chí tôi đã nghĩ mình sẽ chết trong quá trình thực hiện vì cường độ làm việc quá cao. Vai Nina là thử thách lớn nhất của tôi từ trước tới nay". Để giảm hơn 9kg khi đóng Thiên nga đen, các bữa ăn hàng ngày của Portman chỉ bao gồm cà rốt và quả hạnh.
"Việc cân bằng giữa các di chuyển hình thể với cảm xúc trên gương mặt rất khó khăn. Tôi muốn khán giả phải cảm nhận được từng nét mặt của tôi khi thể hiện các điệu múa nên phải gồng mình hết sức. Khi bộ phim hoàn thành, tôi thực sự kiệt sức và chỉ muốn về nhà ngay tức khắc", Natalie kể lại.
Để xem màn hóa thân xuất sắc của Natalie Portman, mời quý khán giả đón xem bộ phim "Thiên nga đen" (Black Swan), phát sóng lúc 12g50 thứ bảy (11/1/2020) trên kênh HBO thuộc hệ thống HTVC.
Băng Băng